Ҫуркунне ҫитсен типӗ курӑка ҫунтарнипе те пушар тухать. Рязань облаҫӗнчи Марьино ялӗнче, ав, темиҫе ҫурт ҫеҫ тӑрса юлнӑ.
Йӗпреҫ районӗнчи Туҫара ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче кӑнтӑла иртсен типӗ курӑк ҫунма тытӑннӑ. Инкек ял пуҫӗнче тухнӑ. Вут-ҫулӑм усӑ курман хуралтӑна ҫеҫ сиенленӗ. Пушара сӳнтерме виҫӗ автоцистернӑпа пырса ҫитнӗ.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Ҫӗмӗрле районӗнчи Вырӑс Улхаш ялӗнче тӑватӑ ҫурт тата сарай ҫуннӑ. Вӗсенчен иккӗшӗнче ҫынсем пурӑннӑ. Вутра кӗлленнӗ ҫуртсемпе хуралтӑ йывӑҫран купаланӑскер пулнӑ. Вут-ҫулӑм уй енчен сарӑлса пынӑ.
Иртсе кайнӑ талӑкра типӗ курӑк ҫуннине ултӑ тӗслӗх шута илнӗ. Куславкка районӗнче — иккӗ, Улатӑр, Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗмӗрле районӗсенче тата Ҫӗнӗ Шупашкарта — пӗрер.
Ҫӗмӗрле тата Красноармейски районӗсенчи депутатсем хӑйне евӗрлӗ сӗнӳпе тухнӑ. Вӗсем муниципалитет пӗрлешӗвӗсен вырӑнне муниципалитет округӗсем йӗркелесшӗн. Тепӗр майлӑ каласан, ял тӑрӑхӗсене пӗрлештересшӗн.
Кун пек ыйтӑва халӑхпа татса памаллине шута илсе халӑх итлевне ирттерӗҫ. Район шайӗнче те, ял тӑрӑхӗсенче те.
«Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи кӑларӑма ҫырнӑ тӑрӑх, кун пек шухӑш патне вырӑнтисем ахальтен пырса тухман. Реформӑна сӗнекеннисем республикӑн Правительство ҫуртӗнче лараҫҫӗ. Унтисем Чулхула облаҫӗн тӗслӗхне тӗпе хурасшӑн курӑнать. Асӑннӑ регионта, ав, 11 районта статуса ылмаштарса муниципалитет округӗсем туса хунӑ.
Муниципалитет округӗ муниципалитет районӗнчен мӗнпе уйрӑлса тӑрӗ? Чӑваш Енри Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Станислав Николаев эпир маларах асӑннӑ МИХа пӗлтернӗ тӑрӑх, округсенче консолидациленӗ пӗр бюджет пулӗ. Ял тӑрӑхӗсенче Депутатсен пухӑвӗсене пӗтерӗҫ, анчах администрацисем юлӗҫ. Кашни справка патне ҫынсене округ центрне яраймӑн-ҫке.
Чӑваш Енре нумаях пулмасть тӑватӑ кашкӑра тытнӑ. Вӗсене сунарҫӑсем персе вӗлернӗ. Ҫакна Ҫутҫанталӑк министерстви вӗлернӗ тискер чӗрчунсен тирне маркировка туни те ҫирӗплетнӗ.
Маркировкӑна сунарҫӑсем умӗнчех тунӑ. Специалистсем каланӑ тӑрӑх, пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче кашкӑрсен тӑватӑ тирне илсе килнӗ.
Министерство хыпарланӑ тӑрӑх, икӗ кашкӑра Йӗпреҫ районӗнче тытнӑ. Ҫӗмӗрле тата Шупашкар районӗсенче пӗрер кашкӑр лекнӗ.
Аса илтерер: нумаях пулмасть Канаш районӗнчи Юмансар ялӗ ҫывӑхӗнче кашкӑрсем тухни пирки сас-хура сарӑлче. Шкул автобусӗнче пыракансем тӑватӑ ураллӑскерсем чупнине видео ӳкернӗ. Анчах сунарҫӑсем кайран вӗсем кашкӑрсем пулманнине ҫирӗплетнӗ.
Кӑшӑлвируспа хӑш районта ытларах чирлеҫҫӗ? Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗ тӗлне хатӗрленӗ «вирус карттине» тишкерер.
Хӗрлӗ Чутай тата Шӑмӑршӑ районӗсем, Ҫӗмӗрле хули – ҫак муниципалитетсенче чирлес хӑрушлӑх пысӑк. Шӑмӑршӑ тӑрӑхӗнче – 287, Хӗрлӗ Чутай районӗнче – 345, Ҫӗмӗрлере 681 ҫын каварлӑ вируса ҫаклатнӑ.
Паллах, ытларах ку енӗпе Шупашкар «палӑрнӑ». Унта 10904 ҫын чирленӗ. Иккӗмӗш вырӑнта – Ҫӗнӗ Шупашкар (1632 ҫын). Ун хыҫҫӑн Шупашкар районӗ (1100), Ҫӗмӗрле (681), Улатӑр (672) пыраҫҫӗ.
Чи сахал ҫын чирленисен йышне ҫаксем кӗнӗ: Йӗпреҫ районӗ (185), Красноармейски районӗ (178), Сӗнтӗрвӑрри районӗ (173), Ҫӗмӗрле районӗ (137).
Паян, пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ӗҫлекен Николай Дмитриев 60 ҫул тултарнӑ.
Николай Алексеевич Ҫӗмӗрле районӗнчи Тарӑнҫырма ялӗнче ҫуралнӑ. 1983 ҫулта вӑл М.С. Щепкин ячӗллӗ Аслӑ театр училищинчен вӗренсе тухнӑ. Унта актёр ӑсталӑхне алла илнӗ. 1983-1991 ҫулсенче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫленӗ. Унтанпа Николай Дмитриев Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ӑнӑҫлӑ та тухӑҫлӑ тӑрӑшать. 2014 ҫулта ӑна «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ» хисеплӗ ят панӑ.
Чӑваш Енри ҫул-йӗр организацийӗсенчен пӗрне, «Дортех» тулли мар яваплӑ обществӑна, административлӑ майпа явап тыттарӗҫ. Вӑл ҫил-тӑман вӑхӑтӗнче ҫула йӗркеллӗ тасатман.
Ҫавна тӗрӗслеме патшалӑхӑн ҫул-йӗр инспекторӗсем тата прокуратура ӗҫченӗсем тухнӑ.
«Сӑр» автоҫулӑн Ҫӗмӗрле районӗнчи пайӗнче тин ҫеҫ ҫунӑ юра вӑхӑтра тасатман. Ҫавна пула ҫул ҫинче инкексем пулма пултарнӑ.
«Дортех» предприяти директорӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна 20 пинрен пуҫласа 30 пин тенкӗ таран штрафлама юрать.
Республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви асӑннӑ предприяти ӗҫ калӑпӑшӗ пысӑк пирки ҫула тивӗҫлипе тытса тӑма ӗлкӗрейменнине пӗлтӗрех палӑртнӑ. Лару-тӑрӑва улӑштарма хальлӗхе май ҫук-мӗн, мӗншӗн тесен контракта 2022 ҫул вӗҫӗччен алӑ пуснӑ.
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш халӑх артистки Августа Уляндина 50 ҫул тултарнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Паян И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн культура керменӗнче юбилей каҫӗ иртнӗ. Унта такам та пухӑннӑ: тӳре-шарапа депутатсем, юрӑ-ташӑ ӑстисем, пултаруллӑ артистӑн тата педагогӑн ентешӗсем. Сӑмах май каласан, «Ҫӗмӗрлесем» ентешлӗхӗн правленине Августа Уляндина ертсе пырать. Ытти район ентешлӗхӗн ертӳҫисем те ӑшӑ салампа пырса ҫитнӗ.
Юбиляра «Ҫӗмӗрле районӗн хисеплӗ ҫынни» ят панӑ. Капла йышӑнӑва Ҫӗмӗрле районӗнчи Депутатсен пухӑвӗнче нумаях пулмасть тишкерсе пӗр саслӑн ырланӑ.
«СССРта туса кӑларнӑ» музей 10 ҫул тултарнӑ. Ҫавна май нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче савӑнӑҫлӑ, ҫав вӑхӑтрах ӗҫлӗ тӗлпулу иртнӗ.
Николай Адёр Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, музея 2011 ҫулта Ҫӗмӗрле районӗнчи Тури Кӑмаша ялӗнчи «Сувар» культура центрӗнче йӗркеленӗ. Уява нумайӑшӗ парнесемпе, СССР тапхӑрӗнчи япаласемпе пынӑ. Ҫӗмӗрле хулинчи туризмпа музейсен центрӗн ертӳҫи Сергей Иванов музей коллективне саламланӑ май асӑнмалӑх парнесем панӑ. Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ Миша Григорян ӳкерчӗксен галерейине хӑйӗн «Кӑмаша юханшывӗ ҫумӗнчи виҫӗ юман» ӳкерчӗкпе пуянлатнӑ. Музея йӗркеленӗ Николай Адёр та сӑмах каланӑ.
«Эпӗ юрӑҫ тата педагог пулма ҫуралнӑ», – тенӗ вӑл интервьюсенчен пӗринче. Артист ӗҫӗ ҫӑмӑл маррине вӗренме кӗрсен ӑнланнӑ пулин те пӗр суйланӑ сукмакран ун чух та пӑрӑнман, халӗ те ҫаплах.
Сӑмахӑмӑр – Чӑваш Республикин халӑх артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Уляндина пирки. Ҫӗмӗрле районӗнчи Пӗренеш ялӗнче шӑп та лӑп 50 ҫул каялла ҫут тӗнчене килнӗ вӑл. Артист ӑсталӑхне Чулхулари консерваторире алла илнӗ. Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче, «Чӑваш Ен» ансамблӗн илемлӗх ертӳҫинче тӑрӑшнӑ. Халӗ вӑл «Ярды» ансамбле ертсе пырать.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче Августа Уляндина пулас сцена ӑстисене те туптать.
Пултарулӑх каҫалӑкӗнче унӑн мухтанине те, хурланине те илтме тивнӗ. Критика ӑна пиҫӗхтернӗ ҫеҫ. Августа Уляндинӑна халӑх юратать, кӑмӑлтан йышӑнать.
Ҫак кунсенче республикӑри район-хулара иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле халӑхпа пӗтӗмлетеҫҫӗ. Пухусене регион ертӳҫи Олег Николаев хутшӑнать.
Олег Николаев шухӑшланӑ тӑрӑх, кашни муниципалитетӑн хӑйне евӗрлӗхӗ тата малашне аталанма майӗ пур.
«Тӗплӗн хатӗрлесе ҫирӗплетнӗ программӑсене те вӑхӑт иртнӗҫемӗн ҫӗнетмелле. Вӑл е ку ӗҫе пурнӑҫланӑ чухне ҫӗнӗ меслетсемпе усӑ курма пулать», — тенӗ Элтепер.
Кашни муниципалитетӑн хӑйне евӗрлӗ аталанӑвӗ пирки каласан, Ҫӗмӗрле районӗнче М-12 федераци ҫулне тӑвасси пӗлтерӗшлӗ, йӗпреҫсен ял хуҫалӑх тӗллевӗллӗ ҫӗре пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртсе пӗтермелле, красноармейскисем бассейн тӑвасшӑн.
+7.3 °C